Is pauzeren ook werken?
Oktober 2022 - Een ongeval wordt als arbeidsongeval gekwalificeerd als het arbeidsgerelateerd is. Een ongeval tijdens het werk valt daar zeker onder. Ook ongevallen van en naar het werk worden doorgaans als arbeidsongevallen gekwalificeerd. Maar wat als het ongeval gebeurt tijdens de pauze?
De feiten
T werkt bij vennootschap A. De werkuren lopen van 6u ’s morgens tot 18u ‘s avonds. ’s Middags gaat T met 2 collega’s naar de refter; hij bukt zich om borden te nemen uit het onderste schap, maar maakt een verkeerde beweging en zijn rug blokkeert. T werkt de dag nog verder af, maar de ‘s nachts meldt hij zich bij de spoedgevallendienst. Een kleine week later blijkt dat hij een hernia heeft opgelopen.
De werkgever en zijn arbeidsongevallenverzekeraar weigeren om deze gebeurtenis als een arbeidsongeval te aanvaarden, omdat het geen plotselinge gebeurtenis was die in de tijd of ruimte kon afgebakend worden.
Naar de arbeidsrechtbank in Luik
Ook voor de arbeidsrechtbank stelt de werkgever dat er geen plotselinge gebeurtenis is die de hernia heeft veroorzaakt. En zelfs als we zouden aannemen dat de rug blokkeerde tijdens het bukken in de refter, dan nog kan dat het gevolg zijn van een pathologie die reeds eerder bestond en die zich pas geuit heeft op het ogenblik dat de medewerker zich bukte.
De arbeidsrechtbank in Luik herneemt de algemene principes van een arbeidsongeval:
er moet een plotselinge gebeurtenis zijn (dit wordt erg soepel ingevuld: het vaak voorover buigen kan als een plotselinge gebeurtenis gekwalificeerd worden);
die een verwonding veroorzaakt; en
die zich tijdens de uitvoering van de overeenkomst voordoet.
De bewijslast voor deze elementen ligt bij het slachtoffer van het ongeval. Als de elementen bewezen worden, dan ontstaan er 2 wettelijke vermoedens:
als het bestaan van een plotselinge gebeurtenis en een verwonding worden vastgesteld, wordt de verwonding vermoed door het ongeval te zijn ontstaan, tot het tegendeel bewezen is; en
een ongeval dat zich tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voordoet, wordt vermoed zich voorgedaan te hebben als gevolg van de uitvoering van die arbeidsovereenkomst, tot het tegendeel is bewezen.
Tijdens de pauze
De rechtbank herneemt wat Cassatie hierover al oordeelde in 1978: een arbeidsongeval vereist dat het ongeval tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst gebeurde, en niet noodzakelijk tijdens het werk.
Ongevallen tijdens de lunchpauze worden ook als arbeidsongevallen beschouwd als kan beweerd worden dat de werknemer tijdens de pauze onder het virtuele gezag van zijn werkgever bleef.
Dat is het geval als het ongeval zich in de onmiddellijke omgeving van de werkplek voordeed en op voorwaarde dat de betrokkene bezig was met activiteiten die tot een normaal gebruik van de rusttijd behoren. Dat is het geval als de arbeider gewond raakt tijdens het knutselen in de werkplaats of tijdens het voetballen op het fabrieksterrein.
De rechtbank van Luik concludeert dat er sprake is van een arbeidsongeval: de plotse gebeurtenis (het bukken) leidde tot een verwonding (de hernia) tijdens het werk.
De werkgever kan enkel aan zijn aansprakelijkheid ontsnappen als hij kan aantonen dat de hernia uitsluitend het gevolg is van een toestand die zich voordeed vóór de plotselinge gebeurtenis (bijvoorbeeld: de werknemer had de hernia opgelopen tijdens het sporten vóór hij of zij naar het kantoor kwam) of dat het ongeval werd veroorzaakt werd doordat de getroffene persoonlijke bezigheden verrichte die buiten de normale besteding van de rusttijd vallen.
Dat laatste is een feitenkwestie, die beoordeeld moet worden door de rechter. Zoals hierboven reeds gesteld, wordt voetballen tijdens de pauze niet als abnormaal gezien, maar er is rechtspraak die het herstellen van de eigen wagen tijdens de middagpauze of shoppen wél als een abnormale activiteit beschouwt.
